Borelioza: Charakterystyka, Objawy i Leczenie
Spis treści
Wstęp
Borelioza, znana również jako choroba z Lyme, jest bakteryjnym zakażeniem przenoszonym przez kleszcze. Wywoływana przez bakterię Borrelia burgdorferi, borelioza jest jedną z najczęściej rozpoznawanych chorób odkleszczowych w Europie i Ameryce Północnej. Choć często kojarzona z latem, kleszcze mogą stanowić zagrożenie przez cały rok, zwłaszcza w wilgotnym i zalesionym terenie.
Jak dochodzi do zakażenia boreliozą?
Kleszcze zainfekowane bakteriami Borrelia burgdorferi przenoszą je na ludzi podczas ukąszenia. Borelioza nie jest chorobą przenoszoną z człowieka na człowieka. Zakażenie występuje tylko wtedy, gdy kleszcz pozostaje przyczepiony do skóry przez dłuższy czas, zazwyczaj powyżej 36 godzin.
Objawy boreliozy
Objawy boreliozy mogą być bardzo różnorodne i zmieniają się w zależności od stadium choroby. Choroba przebiega w trzech fazach: wczesna faza miejscowa, faza rozsiana i faza przewlekła.
1. Faza wczesna miejscowa (dni do tygodni po zakażeniu)
- Charakterystyczny rumień wędrujący (erythema migrans), pojawiający się w miejscu ukąszenia. To czerwony, powiększający się krąg, który często ma jaśniejszy środek.
- Objawy grypopodobne: gorączka, dreszcze, bóle głowy, zmęczenie, bóle mięśni i stawów.
2. Faza rozsiana (tygodnie do miesięcy po zakażeniu)
- Wysypki skórne w innych częściach ciała.
- Neurologiczne objawy, takie jak zapalenie opon mózgowych, zapalenie nerwów czaszkowych (np. porażenie nerwu twarzowego), neuralgia.
- Bóle stawów, szczególnie w dużych stawach, takich jak kolana.
- Objawy ze strony serca, np. zaburzenia rytmu serca, zapalenie mięśnia sercowego.
3. Faza przewlekła (miesiące do lata po zakażeniu)
- Przewlekłe bóle stawów i mięśni.
- Zaburzenia poznawcze, takie jak problemy z pamięcią, koncentracją i inne objawy neurologiczne.
- Przewlekłe zmęczenie, które znacząco wpływa na codzienne życie.
Diagnostyka boreliozy
Rozpoznanie boreliozy opiera się na wywiadzie lekarskim, objawach klinicznych oraz badaniach laboratoryjnych. Testy serologiczne (testy na przeciwciała) są najczęściej stosowanymi metodami diagnostycznymi, chociaż ich dokładność może zależeć od fazy choroby.
1. Test ELISA
Przeprowadzany jako test przesiewowy, wykrywa obecność przeciwciał przeciwko bakterii Borrelia.
2. Test Western blot
Potwierdzający wynik testu ELISA, bardziej specyficzny.
Warto pamiętać, że wczesne stadia boreliozy mogą dawać fałszywie ujemne wyniki w badaniach serologicznych, dlatego ważna jest ocena kliniczna przez doświadczonego lekarza.
Leczenie boreliozy
Borelioza jest chorobą bakteryjną, dlatego stosuje się w jej leczeniu antybiotyki. W zależności od stadium choroby i objawów stosowane są różne antybiotyki, takie jak doksycyklina, amoksycylina lub cefuroksym. Terapia trwa zwykle od 2 do 4 tygodni.
1. Wczesna borelioza
Stosuje się doustne antybiotyki, takie jak doksycyklina lub amoksycylina. Terapia trwa zazwyczaj 10-21 dni.
2. Zaawansowana borelioza
W przypadku neurologicznych objawów, zapalenia stawów lub objawów sercowych stosuje się antybiotyki dożylne, takie jak ceftriakson, przez okres od 14 do 28 dni.
Zapobieganie boreliozie
Najlepszą metodą zapobiegania boreliozie jest unikanie ukąszeń kleszczy. Oto kilka praktycznych wskazówek:
- Unikaj wysokich traw i zarośli, szczególnie w sezonie kleszczowym.
- Stosuj repelenty zawierające DEET lub permetrynę.
- Noszenie długich rękawów i spodni, zwłaszcza w lesie i na łąkach.
- Po przebywaniu na zewnątrz dokładnie sprawdzaj ciało pod kątem obecności kleszczy.
- Jeśli znajdziesz kleszcza, usuń go jak najszybciej za pomocą pęsety, chwytając go blisko skóry i delikatnie, ale stanowczo, pociągnij.
Powikłania boreliozy
Nieleczona borelioza może prowadzić do poważnych powikłań, w tym przewlekłych stanów zapalnych stawów, trwałych uszkodzeń neurologicznych, a nawet problemów z sercem. Ważne jest, aby choroba była wcześnie zdiagnozowana i skutecznie leczona.
Podsumowanie
Borelioza to poważna choroba, która może prowadzić do przewlekłych problemów zdrowotnych, jeśli nie zostanie odpowiednio leczona. Świadomość objawów, diagnostyka i leczenie są kluczowe dla skutecznej walki z tą chorobą. Należy również pamiętać o profilaktyce, która pozwala na minimalizowanie ryzyka zakażenia. Ważne jest, aby w przypadku ukąszenia przez kleszcza i pojawienia się objawów jak najszybciej skontaktować się z lekarzem.
